english version
Hasła biblijne na dzisiaj Ukryj hasła biblijne

Jak wspólnie świętować 500 lat Reformacji

Konferencja ekumeniczna w Warszawie

29.11.2013
Udostępnij

27 listopada 2013 r. odbyła się w warszawskim Centrum Luterańskim konferencja ekumeniczna poświęcona rzymskokatolicko-luterańskiemu dokumentowi "Od konfliktu do komunii". Tekst przygotowała Komisja ds. Jedności powołana przez Światową Federację Luterańską (ŚFL) oraz Papieską Radę ds. Jedności Chrześcijan. Dokument dotyczy zbliżającego się jubileuszu 500-lecia Reformacji i możliwości jej wspólnego upamiętnienia przez rzymskich katolików i ewangelików tradycji luterańskiej.


Jak wspólnie świętować 500 lat Reformacji

W imieniu organizatorów - Kancelarii Biskupa Kościoła oraz Komitetu Krajowego ŚFL - uczestników konferencji przywitał ks. Jerzy Samiec, Biskup Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce. Zwierzchnik polskich luteran zwrócił uwagę na fakt, że o ile praktyczna współpraca ekumeniczna między ewangelikami a katolikami układa się prawidłowo, o tyle wciąż brakuje wspólnych działań na płaszczyźnie teologicznej. Według ks. bp. Jerzego Samca dokument jest szansą, aby to zmienić. Słowa pozdrowienia w imieniu prezesa Polskiej Rady Ekumenicznej, abpa Jeremiasza, przekazał dyrektor PRE, ks. Ireneusz Lukas. Luterański duchowny podkreślił doniosłość dialogu teologicznego, który ma bezpośrednie przełożenie na relacje między Kościołami na różnych płaszczyznach. Ks. Lukas wyraził radość z przetłumaczenia dokumentu na język polski oraz nadzieję, że tekst przyczyni się do głębszego zrozumienia wspólnego powołania i lepszej komunikacji między luteranami a katolikami.

 

Właściwa część konferencji rozpoczęła się od dwóch referatów, prezentujących rzymskokatolicką i luterańską ocenę dokumentu. Ks. dr hab. Rajmund Porada, kierownik Katedry Zasad Ekumenizmu Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, przypomniał zastrzeżenia Kościoła rzymskokatolickiego pojawiające się w kontekście świętowania 500-lecia Reformacji. Wyraził przekonanie, że Reformacja jest dla katolików początkiem bolesnego rozłamu w Kościele Zachodnim i doprowadziła do wielu wydarzeń, które dla wiernych wspólnoty rzymskokatolickiej nie mogą być powodem do świętowania. Uznając słuszność wielu postulatów i intencji Lutra oraz zbliżenie, jakie dokonało się dzięki ruchowi ekumenicznemu, ks. Porada opowiedział się za zróżnicowanym upamiętnieniem 500-Reformacji, podczas którego znajdzie się  miejsce do wyrażenia winy za zaistniały podział w chrześcijaństwie. Ks. Porada krytycznie odniósł się do zbyt mocnego – jego zdaniem – skoncentrowania na osobie Lutra w dokumencie, podejmując tym samym krytykę niektórych teologów protestanckich spoza tradycji luterańskiej. Według opolskiego teologa słabością dokumentu jest również niewystarczające uwzględnienie różnic między teologią Lutra a teologią luterańską. Jako słaby punkt bilateralnego dialogu wskazał na mniej wiążący niż w katolicyzmie charakter rozstrzygnięć eklezjalnych w Kościołach luterańskich, które nie zawsze mogą przedstawić jasne stanowisko w zagadnieniach doktrynalnych.

 

Luterańską ocenę dokumentu zarysował ks. prof. Theodor Dieter, dyrektor Instytut Ekumenicznego ŚFL w Strasburgu. Ks. Dieter, który miał znaczący wpływ na powstawanie dokumentu, przypomniał doniosłość dialogu ekumenicznego, wskazując na ogromne zmiany, jakie nastąpiły w relacjach rzymskokatolicko-luterańskich wpierw poprzez wspólnotę cierpienia, m.in. w czasach nazistowskiego prześladowania, poprzez małżeństwa wyznaniowo mieszane, oficjalny dialog ekumeniczny, który stał się możliwy, dzięki otwarciu się Kościoła rzymskokatolickiego na ekumenizm poprzez decyzje Soboru Watykańskiego II. Ks. prof. Dieter przypomniał zmiany myślenia o Lutrze i Reformacji, do jakich doszło zarówno po stronie rzymskokatolickiej (podjęcie teologicznej refleksji nad Lutrem) oraz ewangelickiej (intensywne badania nad teologią i duchowością średniowiecza). Duchowny podkreślił, że atmosfera XVI-wiecznej polemiki utrudniała dostrzeżenie wysiłków zmierzających do uratowania jedności, a przede wszystkim uniemożliwiła zrozumienie wspólnych treści wiary, które zostały przykryte grubą warstwą uprzedzeń, ignorancji oraz sekwencją okoliczności nie zawsze związanych z zagadnieniami religijnymi.

 

Po referatach rozpoczęła się dyskusja panelowa z udziałem referentów oraz dodatkowych gości reprezentujących obydwa Kościoły – w rozmowie wziął udział ks. prof. Przemysław Kantyka, kierownik Katedry Teologii Protestanckiej i Katedry Ekumenizmu Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, oraz dr Jerzy Sojka, adiunkt w Katedrze Teologii Systematycznej Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej i jednocześnie członek zarządu Komitetu Krajowego ŚFL.

 

Dyskusja dotyczyła możliwości recepcji dokumentu w Polsce i jego znaczenia dla wzajemnych relacji, a także zagadnień eklezjologicznych, wynikających z tekstu. Emocjonujące dyskusje z udziałem uczestników konferencji wywołały tematy związane z modelem widzialnej jedności w kontekście decyzji Watykanu o powołaniu ordynariatów dla konwertytów z Kościołów anglikańskich i możliwości utworzeniach takowych dla luteranów, a także uznaniem urzędu duchownego. Dyskusję panelową prowadził Dariusz Bruncz, redaktor naczelny portalu ekumenizm.pl, a tłumaczem ks. prof. Dietera był ks. Wojciech Pracki, rzecznik prasowy Kościoła luterańskiego w Polsce. Na zakończenie konferencji ks. bp Jerzy Samiec poprowadził modlitwę i udzielił zebranym błogosławieństwa.

 

Referaty zostaną niebawem udostępnione na stronie luter2017.pl, podobnie jak nagranie z dyskusji panelowej. Dokument „Od konfliktu do komunii” dostępny jest bezpłatnie w formie elektronicznej na stronie www.luter2017.pl. Tekst ukazał się również drukiem w wydawnictwie Warto i można go nabyć za 10 PLN (Wyd. Warto)

 

Zdjęcia: BIK

 

***

  

W związku z pytaniami podniesionymi podczas dyskusji panelowej, a dotyczących tłumaczenia tytułu dokumentu „Od konfliktu do komunii” (oryg. „From conflict to communion”) autor tłumaczenia wyjaśnia, że zdecydował się na zachowanie dwuznaczności angielskiego terminu communion, oznaczającego nie tylko wspólnotę w wymiarze kościelnym, ale i sakramentalnym (Wieczerza Pańska) jako celu dialogu luterańsko-rzymskokatolickiego. Ponadto termin komunia (rozumiany jako wspólnota) stosowany jest nie tylko w dyskursie ekumenicznym, ale i w wewnątrzluterańskich dokumentach teologicznych, podejmujących tematykę wspólnotowości w kontekście teologii communio, która posiada mocne ukierunkowanie sakramentalne.

 

Dariusz Bruncz