W dniach 25-27 czerwca 2018 r. odbyła się w Mikołajkach Ogólnopolska Konferencja Duchownych Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego. Temat konferencji nawiązywał do Roku Świadectwa Kościoła i brzmiał: „Świadectwo wypływające z duchowości”.
 

Konferencja rozpoczęła się w poniedziałek wspólną kolacją, a następnie duchowni zebrali się na modlitwie w kościele Świętej Trójcy w Mikołajkach. Po modlitwie odbyło się Walne Zebranie Stowarzyszenia Księży i Katechetów.
 

Drugi dzień konferencji rozpoczął się nabożeństwem ze Spowiedzią i Komunią Świętą. Przygotowali je duchowni diecezji katowickiej, liturgię młodzieżową prowadził zespól Pastores (w składzie: ks. Robert Augustyn, ks. Mirosław Czyż, ks. Daniel Ferek, ks. Eneasz Kowalski, ks. Marcin Makula i ks. Andrzej Wójcik), a kazanie wygłosił bp Paweł Hause z diecezji mazurskiej. W kazaniu przypomniał ważne postaci polskich ewangelików z Mazur i podkreślił znaczenie wsparcia i wzajemnej odpowiedzialności w Kościele, która jest szczególnie ważna, gdy parafie mają trudności.
 

Po nabożeństwie rozpoczęły się obrady. Pierwsze wystąpienie na temat Centralnego Archiwum Ewangelickiego w Berlinie i jego zbiorów miał asystent Biskupa Kościoła ks. Karol Długosz. Następnie rozpoczęła się część tematyczną „Świadectwo wypływające z duchowości” którą moderował bp prof. Marcin Hintz z diecezji pomorsko-wielkopolskiej. Podczas sesji tematycznej wygłoszone zostały cztery referaty dotyczące teologii feministycznej (Agnieszka Godfrejów-Tarnogórska), duchowości przebudzeniowej (ks. Marek Londzin), duchowości wysokokościelnej (ks. Janusz Staszczak) oraz duchowości ekologicznej (ks. prof. Marek J. Uglorz). Po obiedzie odbyły się dwie tury dyskusji w grupach. 

Grupę podejmującą temat duchowości i teologii feministycznej prowadziła dk. Izabela Sikora. W rozmowach uczestnicy zwrócili uwagę, że spojrzenie na teksty biblijne z perspektywy teologii feministycznej pozwala podejmować tematy, które być może dotąd nie były podejmowane w pracy duszpasterskiej np. w kwestii przemocy. Zdarza się bowiem, że wykorzystuje się teksty biblijne, by usprawiedliwić przemoc. Bardzo istotne jest także, by zadać pytanie, jak kobiety są przedstawiane w nauczaniu kościelnym i biblijnym. Feminizm pobudza do refleksji nad rolami kobiet i mężczyzn oraz zachęca do odkrywania znaczenia kobiecości i męskości we współczesnym świecie, w kontekście biblijnym i teologicznym. Teologia feministyczna pozwala kobietom wyrażać swoją duchowość, mówić o swoim doświadczeniu religijny, często także o trudnościach. Możliwość dzielenia się problemami i trudnościami w przestrzeni wspólnoty jest etapem jej budowania. Celem natomiast jest Kościół, w którym kobiety i mężczyźni są równi przed Bogiem i jedno w Chrystusie. To wspólnota, w której odnajdują swoje miejsce, dzielą się swoją duchowością i rozpoznają swoje powołania. Wyzwaniem wciąż jest używany w obrębie Kościoła język. Powstają pytania o to jak np. w modlitwach, pieśniach, liturgii nikogo nie wykluczać. 
 

Dyskusję w grupach dotyczącą duchowości przebudzeniowej moderował ks. Marcin Podżorski. W rozmowach stwierdzono, że dawniej duchowość przebudzeniowa była utożsamiana przede wszystkim z tzw. „ruchem dzięgielowskim”, który przez część duchownych i wiernych odbierany był dosyć negatywnie. Obecnie powoli się to zmienia, m.in. dlatego, że osoby utożsamiające się z takim rodzajem duchowości nie mają już radykalnych postaw w stosunku do ludzi mniej związanych z tym ruchem. Dziś coraz częściej duchowe ożywienie wnoszą sympatycy i konwertyci wstępujący do Kościoła. To nie tylko osoby szukające pewnej tradycji i podchodzące bardzo intelektualnie do wiary, ale często osoby wywodzące się z ruchów przebudzeniowych w Kościele rzymskokatolickim. Duchowość przebudzeniowa jest istotnym pomostem ekumenicznym, zarówno z Kościołem rzymskokatolickim jak i z Kościołami ewangelikalnymi, warto przy tym zachować ostrożność, bo istnieją również ruchy skrajne. Duchowość przebudzeniowa stale przypomina o potrzebie żywej wiary, wynikającej nie tylko z pewnej wiedzy, ale opartej na osobistym doświadczeniu w życiu. Dziś to duże wyzwanie, szczególnie w pracy z młodymi ludźmi (konfirmantami), by nie tylko przekazywać im wiedzę, ale też zachęcać do żywej wiary.

Grupy związane z duchowością wysokokościelną poprowadził ks. Zbigniew Obracaj. Uczestnicy dyskusji wskazali, że warto rozpocząć starania o wstąpienie Kościoła do wspólnoty z Porvoo, gdyż wprowadza to w wewnątrz luterańską ekumenę. Równocześnie zauważono, że standard liturgiczny niektórych duchownych pozostawia sporo do życzenia, stąd potrzeba podnoszenia standardów, wykazywania większej kultury osobistej oraz większej dbałości o odprawianie nabożeństw. Przypomniano, że tak naprawdę kwestie liturgiczne, zwłaszcza pewnej estetyki liturgicznej (czyli choćby wyboru jednego z trzech dopuszczonych strojów liturgicznych) jest drugorzędny w stosunku do elementów doktrynalnych czy etycznych. Pojawił się głos, że w Polsce jest obecny jest raczej ruch liturgiczny, który nie zawsze musi być tożsamy z teologią wysokokościelną, a taka teologia zawsze wykazuje się dbałością o liturgiczną formę przekazu. Dyskusja ukazała bogactwo lokalnych tradycji w życiu liturgicznym oraz niebezpieczne tendencje unifikacyjne ostatnich 50 lat w duchu bardziej unijnym niż luterańskim. Pojawił się postulat, aby dzielić się różnymi doświadczeniami i porzucić lęki przed bogactwem liturgicznej różnorodności. Ostatnim postulatem było ukazanie wielkiego znaczenia liturgicznej edukacji dzieci i młodzieży, by zbór mógł świadomie przeżywać spotkanie z Bogiem w przestrzeni liturgicznej.
 

Rozmowy w grupach na temat „teologii i duchowości ekologicznej” prowadził ks. dr Dariusz Chwastek. Rozpoczęła się ona od stwierdzenia, że współczesna cywilizacja, w odróżnieniu od wszystkich wcześniejszych, pozostawia po sobie nieodwracalne zmiany w procesach przyrodniczych na Ziemi. Od kilku już dekad żyjemy w dobie „antropocenu” – ery człowieka. Mamy do czynienia z niebywałym postępem w rozwoju wiedzy i technologii, które z roku na rok stopniowo poszerzają paletę naszych możliwości, ułatwiając i poprawiając jakość naszego życia. Negatywnym przejawem tego procesu jest jednak postępujące zanieczyszczenie środowiska, ocieplanie klimatu, gwałtowana urbanizacja, szybkie wyczerpywanie przez człowieka paliw kopalnych itd. w skali globalnej, nad czym współczesne społeczeństwa póki co nie są w stanie zapanować. Nad wymiarem ekologicznym ewidentnie dominuje wymiar ekonomiczny – człowiek uległ pokusie egoistycznego dysponowania i władania stworzeniem.  

Na drugim etapie dyskusji zdefiniowano podstawowe pojęcia: „duchowość”, „ekologia”, „wrażliwość ekologiczna” itd. Uczestnicy zadali sobie pytanie, czy w ogóle można mówić o „duchowości ekologicznej”? Oswajając się z tym nieoczywistym terminem, starali się opisać podstawowe cechy i funkcje, które powinna spełniać tego typu duchowość.   

Następnie w trakcie dyskusji stwierdzono, że niezbędne jest krzewienie wiedzy i rozwijanie wrażliwości ekologicznej we wszystkich sferach życia. Oprócz klasycznych sposobów transferu wiedzy poprzez publikacje, wykłady i dyskusje tematyczne, na płaszczyźnie życia kościelnego możnaby to czynić również przy okazji świąt roku kościelnego, takich jak np.: Boże Narodzenie (Osoba Jezusa jest symbolem łączności i zażyłości Boga ze swoim stworzeniem), Wniebowstąpienie Pańskie, Zesłanie Ducha Św., Dziękczynne Święto Żniw, a także podczas nabożeństw okolicznościowych w tzw. „leśnych kościołach” (kazanie, modlitwy i pieśni). Ogólnie warto zadbać o to, by w modlitwach zmawianych podczas nabożeństw (w ciągu całego roku kościelnego) regularnie pojawiały się akcenty położone na biologiczny wymiar życia w całej jego rozciągłości. Chodzi o to, by konsekwentnie utrwalać świadomość, że jesteśmy i zawsze będziemy zdani na różnorodność biologiczną – jesteśmy częścią stworzenia.  

W tym celu należy pracować nad integralną tożsamością, w której zrównoważone będą wymiary ekologiczny, ekonomiczny (i ekumeniczny). Ostatecznie Bóg-Stworzyciel upoważnił człowieka, by uprawiał ziemię i jej strzegł. Troska o powierzone człowiekowi stworzenie (ziemię i wszystko, co na niej żyje) powinna się wyrażać w elementarnej odpowiedzialności, a więc odbudowywaniu zerwanych relacji z Bożym stworzeniem. Takie odpowiedzialne zarządzanie, wspieranie i podtrzymywanie stworzenia jest jedynym warunkiem zachowania tego daru nie tylko dla nas samych, lecz także dla następnych pokoleń. Jak zwykle, rozpocząć należy od samego siebie i swojego najbliższego otoczenia, a zarazem szeroko i kompleksowo ujmować rzeczywistość globalizującego się świata.
 

Po spotkaniach w grupach duchowni wysłuchali sprawozdania Prezesa Synodu ks. dr. Adama Maliny z prac Synodu Kościoła związanych z konfirmacją. Przedstawiona została też planowana reforma tekstów perykop, które stanowią teksty liturgiczne na dane niedziele oraz święta.  
 

W ostatnim dniu Ogólnopolskiej Konferencji Duchownych dr Michał Hucał zapoznał duchownych z przepisami dotyczącymi przetwarzania danych osobowych – RODO. Biskup Kościoła ks. Jerzy Samiec przekazał zebranym aktualia, uwzględniające m.in. urodziny i jubileusze duchownych oraz dyskusje trwające w Kościele.
 

__________

Teksty dotyczące prac w grupach nadesłali: dk. Izabela Sikora, ks. Marcin Podżorski, ks. Zbigniew Obracaj i ks. dr Dariusz Chwastek.

Zobacz także

• Wiadomości z Polski
• Wiadomości z zagranicy
• Wydarzenia parafialne
• Zapowiedzi wydarzeń
• www.bik.luteranie.pl