Misja dyplomaty polegała na wyrwaniu z rąk nazistów jak największej liczby osób. Początkowo z pomocą pracowników szwedzkiej ambasady Wallenberg wystawiał "paszporty ochronne", które ratowały ich posiadaczy przed wywózką do obozu zagłady. Później ryzykując własnym życiem wyciągał ludzi z ciężarówek i pociągów śmierci. Uratowanych Żydów umieszczał w domach objętych immunitetem. Historycy szacują, że Wallenberg ocalił tysiace węgierskich Żydów. Po wejściu Armii Czerwonej do Budapesztu Wallenberg 17 stycznia 1945 roku pojechał na spotkanie z dowódcą frontu sowieckiego. Rosjanie aresztowali go i potajemnie wywieźli do moskiewskiego więzienia na Łubiance. Do dziś nie są znane dalsze jego losy.

Wallenberg został w 1963 r. został pośmiertnie odznaczony przez Instytut Yad Vashem medalem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata. Thomas Veres, uratowany przez Wallenberga, tak wspominał tę postać: " Dla mnie Raoul Wallenberg nie tylko ratował życie, on także pozostawił ślad na tych, których ratował. Wiem o tym, bo pozostawił taki wyryty głęboko ślad w moim sercu i umyśle, który uształtował wszystkie moje myśli i działania w życiu".

Podczas uroczystości, prezydent Warszawy Hanna Gronkieiwcz-Waltz powiedziała: - W Warszawie odsłaniając w miejscu przedwojennej dzielnicy żydowskiej i okupacyjnego getta, tę tablice przywołujemy pamięć o nim. A wiedza o dziele Raoula Wallenberga jest ciągle ważna także w czasach nam współczesnych. Słyszymy o aktach ksenofobii, antysemityzmu, rasizmu, a co najmniej niechęci wobec uchodźców. Jako prezydent Warszawy potępiam je i przed nimi ostrzegam.

O znaczeniu misji Wallenberga mówiła również ambasador Królestwa Szwecji Inga Eriksson Fogh, która nazwała go jednym z najwybitniejszych Szwedów, który stał się symbolem odwagi, postawy moralnej i świadectwem zmiany, jakiej może dokonać jeden człowiek. Ambasador Węgier, Ivan Gyurcsik przypomniał obchody setnych urodzin Wallenberga w 2012 r. oraz nawiązał do niezwykłej działalności Szweda na rzecz węgierskich Żydów. Z kolei Ann Azari, ambasador Izraela powiedziała, że "postać Raoula Wallenberga stała się synonimem przyzwoitości i prawdziwego człowieczeństwa". Wzruszające było przemówienie Cecilii Ahlberg, krewnej Wallenberga, która prócz docenienia jego oddania i chęci pomocy węgierskimŻydom, przypomniała, również że był on wspaniałym bratem, który zawsze potrafił wesprzeć i rozweselić własne rodzeństwo, bratem i synem, którego losu rodzina nigdy nie poznała.

Po odsłonięciu tablicy, uczestnicy przeszli na plac Grzybowski, gdzie otwarto wystawę plenerową poświęconą Wallenbergowi, "Nie mógłbym postąpić inaczej". W uroczystości tej uczestniczył Gábor Bagdy, wiceprezydent Budapesztu. Wystawę będzie można oglądać przez najbliższy miesiąc. 

5 maja 2016, o godz. 18.00, w Domu Spotkań z Historią (ul. Karowa 20) odbędzie się debata poświęcona Wallenbergowi pt.: „Nie mógłbym postąpić inaczej”. Spotkaniu towarzyszyć będzie pokaz filmu dokumentalnego „Wojna Raoula Wallenberga” w reżyserii Gregora Nowinskiego.

tekst i zdjęcia: agt