english version
Hasła biblijne na dzisiaj Ukryj hasła biblijne

Uczczono pamięć ofiar roku 1945

Pamięci ks. R. Wagnera i Tragedii Gónośląskiej

25.11.2012
Udostępnij

Od marca do listopada 1945 roku istniał w świętochłowickiej dzielnicy Zgoda obóz pracy podlegający Ministerstwu Bezpieczeństwa Publicznego, przeznaczony dla autochtonicznej ludności Górnego Śląska. Pod zarzutem „niemieckości” osadzono w nim łącznie kilka tysięcy osób – mężczyzn, kobiet i dzieci, z których prawie dwa tysiące zginęło na skutek tortur oraz w wyniku epidemii tyfusu, która w nim wybuchła.


Uczczono pamięć ofiar roku 1945

Wśród prawie 2.000 udokumentowanych ofiar obozu, około 200, to ewangelicy – głównie z ówczesnego powiatu bielskiego oraz z miast Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Jedną z ofiar obozu jest ks. dr Richard Wagner – długoletni proboszcz Parafii Ewangelickiej w Bielsku. Ewakuowany przed przejściem frontu, po zakończeniu walk powrócił do Bielska i do swoich parafian. Został aresztowany i osadzony w obozie. Świadkowie jego pobytu na Zgodzie opowiadają, iż dzieląc los więźnia, do końca pozostał przede wszystkim duszpasterzem niosąc pocieszenie i wsparcie współwięźniom bez względu na ich wyznanie i pochodzenie. Zmarł najprawdopodobniej na tyfus, 3 sierpnia 1945 roku.

 

Na cmentarzu ewangelickim w Świętochłowicach znajduje się zbiorowa mogiła wojenna, w której w dramatycznych miesiącach 1945 roku grzebano ofiary Zgody. Na niewielkiej kwaterze pochowano około 400 osób. Przez lata ta część cmentarza była „zapomniana”, a o tragedii, której była świadectwem mówił jedynie niewielki krzyż z tabliczką i enigmatyczną datą „1945”.

 

W roku 2000 z inicjatywy władz miejskich postawiono niewielki pomnik. Dopiero jednak w roku 2011, z inicjatywy Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego, we współpracy z Urzędem Miasta w Świętochłowicach i miejscową Parafią Ewangelicko-Augsburską, mogiła na cmentarzu przy ul. Szpitalnej została uznana oficjalnie za mogiłę wojenną i stosownie urządzona. Dotychczasowy pomnik przeniesiono na środek kwatery, a w jej tylnej części postawiono mur memoratywny, na którym na wniosek rodzin ofiar obozu, posiadających stosowne dokumenty, umieszczane są tablice upamiętniające osoby zmarłe i prawdopodobnie tam pochowane. Jedną z nich jest właśnie ks. dr Richard Wagner.

 

W sobotę poprzedzającą niedzielę wieczności, na cmentarzu w Świętochłowicach odbyła się uroczystość odsłonięcia i poświęcenia tablicy upamiętniającej bielskiego proboszcza. W uroczystości wziął między innymi udział, wicemarszałek Województwa Śląskiego – dr Jerzy Gorzelik, reprezentujący wojewodę śląskiego Stanisław Twardoch, przewodniczący Komisji Kultury Sejmiku Województwa Śląskiego – dr Henryk Mercik, wiceprzewodnicząca Rady Miasta Świętochłowice – Gerda Król, dyrektor wydziału Edukacji Oddziału IPN w Katowicach dr Adam Dziurok oraz przedstawiciele organizacji społecznych i politycznych. Specjalnie na świętochłowicką uroczystość przybyli także z Wiednia przedstawiciele rodziny ks. Richarda Wagnera. 

 

Poświęcenia tablicy pamiątkowej dokonał zwierzchnik Diecezji Katowickiej – ks. bp Tadeusz Szurman, zaś jej odsłonięcia dokonał wspólnie z ks. bp. Pawłem Anweilerem – zwierzchnikiem Diecezji Cieszyńskiej. Delegacje władz złożyły pod pomnikiem kwiaty, zapalono znicze, po czym uczestnicy uroczystości, wśród których znalazła się liczna grupa parafian z Bielska udali się do świętochłowickiego kościoła.  

 

Na żałobnym nabożeństwie, poświęconym pamięci wszystkich ofiar obozu Zgoda, w 67 rocznicę jego likwidacji, przywitał zgromadzonych świętochłowicki proboszcz – ks. Marcin Brzóska. Kazanie oparte na biblijnym słowie z Księgi Izajasza 2, wygłosił ks. bp Paweł Anweiler. Po kazaniu modlitwę o pokój i pojednanie zmówił, reprezentujący na uroczystościach Ewangelickie Duszpasterstwo Wojskowe, ks. mjr SG Kornel Undas, a błogosławieństwa udzielił ks. bp Tadeusz Szurman.

 

Po nabożeństwie w sali parafialnej odbyła się sesja popularnonaukowa, w czasie której postać ks. Richarda Wagnera przybliżył zgromadzonym bielski historyk – mgr Andrzej Kowalczyk, zaś dr Adam Dziurok przedstawił referat o postawach religijno-moralnych więźniów obozu w Świętochłowicach-Zgodzie. Swoimi refleksjami na temat postaci ks. dr Richarda Wagnera oraz trudnych powojenny z Bielska, długoletni proboszcz tamtejszej parafii i zwierzchnik Diecezji Cieszyńskiej, a później Biskup Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP - bp Jan Szarek oraz pochodzący z Bielska ks. Alfred Bieta.

  

xmb