english version
Hasła biblijne na dzisiaj Ukryj hasła biblijne

Znów zagrały organy w Pokoju

W Niedzielę Cantate zabrzmiały organy w kościele księżnej Zofii w Pokoju

16.05.2017

Po niespełna dwóch latach oczekiwania, wreszcie będzie można było ponownie usłyszeć romantyczne brzmienie barokowych organów w Ewangelickim Kościele Księżnej Zofii w Pokoju.


Znów zagrały organy w Pokoju

W czwartek, 11 maja br. odbyło się spotkanie odbiorcze instrumentu, który od 10 sierpnia 2015 roku był w remoncie. W spotkaniu tym uczestniczyli: Ralf Jehmlich – przedstawiciel firmy Jehmlich z Drezna, która wykonała remont organów, Reinhard Seeliger – organista oraz przedstawiciel stowarzyszenia VEESO (Verein zur Erforschung und Erhaltung schlesischer Orgeln) z Gorlitz, które w głównej mierze sfinansowało remont instrumentu, Thoralf Möbius – budowniczy organów oraz ks. Eneasz Kowalski – proboszcz Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Pokoju.

 

Długi czas remontu spowodowany był całościową naprawą instrumentu oraz konserwacją i restauracją prospektu organowego, który wykonała firma konserwatorska Andrzej Marek Barski z Nysy. Łączny koszt naprawy instrumentu oraz prospektu organowego wyniósł niespełna 400 tys. złotych. Fundusze na te cele zostały zdobyte przez stowarzyszenie VEESO, a także dzięki dotacjom na ratowanie zabytków z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Bratniej Pomocy im. Gustawa Adolfa, Starostwa Powiatowego w Namysłowie oraz środkom własnym.

 

Niektóre elementy zabytkowego instrumentu pochodzą z 1774 roku (kościół budowano w latach 1765-1775), w którym budowniczy organów, Christian Siegmund Puchert z Oleśnicy zakończył budowę organów. Instrument wówczas miał jeden manuał, który obsługiwał 10 głosów i pedał 3-głosowy.  Przystosowany był do gry liturgicznej. Następnie instrument rozbudowano w 1828 roku, a zajął się tym Daniel Meister. W latach 1894-1904 trwały rozmowy z zakładem budowy organ Schlag und Sohne ze Świdnicy celem podjęcia pracy przy instrumencie. Firma Schlag und Sohne przebudowała organy w 1905 roku i oznaczyła instrument opusem 675. Ostatecznie organy zawierały dwa manuały, które rozszerzono do 7 głosów każdy, a pedał 3 głosy. Instrument posiada 999 piszczałek. Wykorzystano piszczałki z organów z 1774 roku i dodano nowe. Powiększono wiatrownicę, a ponieważ szafa okazała się za mała, drugi manuał umieszczono na drugiej emporze w szafie ekspresyjnej (echo) czyli nad zabytkową szafą. Z tego powodu firma zbudowała nowy kontuar, który umieściła w miejsce poprzedniego. Zmieniono też trakturę mechaniczną na pneumatyczną, a listwy drewniane zamieniono na ołowiane rurki. Firma Schlag und Sohne naprawiała ten instrument aż do 1945 roku. Niemieckie Stowarzyszenie na Rzecz Badań i Utrzymania Śląskich Organów (VEESO) podjęło się pracy przy renowacji instrumentu od 2012 roku, prowadząc szereg ekspertyz, a w 2015 roku rozpoczął się remont organów.

 

Na przestrzeni lat w Parafii odbywało się wiele koncertów. Działał chór kościelny, który wykonywał również pieśni ludowe, m.in. w hotelu Schwarzer Adler w ówczesnym Carlsruhe (dziś Pokój). W latach 1994 i 2008 odbyły się zjazdy chórów Diecezji Katowickiej. W 1999 roku wystąpił w kościele z recitalem organowym Ortwin Benninghoff z Niemiec, prezentując utwory od epoki baroku po współczesne. Od 2003 roku odbywa się corocznie trzydniowy Festiwal Zabytkowych Parków i Ogrodów im. Carla Marii von Webera, kompozytora, który tworzył w Pokoju, m.in. tu powstała opera Wolny Strzelec (Freischutz). W 2015 roku miała miejsce wyjątkowa uroczystość 250-lecia kościoła, w ramach której w koncercie organowym wystąpił Siegmar Junker z Kaiserslautern w repertuarze Jana Sebastiana Bacha i Georga Friedricha Haendla w muzyce sakralnej. W ostatnich latach wielu wybitnych organistów zasiadało za organami w Ewangelickim Kościele Księżnej Zofii.

 

Odrestaurowane organy po raz pierwszy zabrzmiały w Niedzielę Cantate, co ma  symboliczne znaczenie, ponieważ niedziela ta wzywa do śpiewania. Parafia ewangelicka w Pokoju po prawie dwóch latach bez instrumentu mogła w Niedzielę Cantate powrócić do śpiewu z odrestaurowanymi organami. I tak jak w tę niedzielę wzywa Psalmista w haśle tygodnia, „Śpiewajcie Panu pieśń nową, bo cuda uczynił" (Ps 98,1), tak chcemy dziękować Bogu za to, że błogosławił ten remont i pozwolił nam cieszyć się odnowionym instrumentem. Psalmista wzywa do śpiewania nowej pieśni na cześć Boga, który wyprowadził z niewoli babilońskiej swój lud wybrany. Nowy czyn wymaga nowej pieśni, a w pieśniach upamiętnione zostają cuda Boże.  

 

ks. Eneasz Kowalski