english version
Hasła biblijne na dzisiaj Ukryj hasła biblijne

Konferencja polskich biskupów w Berlinie

Biskupi odwiedzili miejsca pamięci bp. J. Burschego

26.09.2012
Udostępnij

W dniach 24 i 25 września polscy biskupi luterańscy w ramach wizyty w Berlinie i Sachsenhausen związanej z rocznicami: 150. urodzin oraz 70. śmierci bp. Juliusza Bursche, odwiedzili miejsca poświęcone pamięci biskupa Męczennika.


Konferencja polskich biskupów w Berlinie

Kulminacyjnym momentem wizyty była wspólna modlitwa biskupów w celi więziennej niemieckiego obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen - Oranienburg na północ od Berlina, poświęconej pamięci bp. Juliusza Burschego.
 
Biskup Juliusz Bursche zapewne siedząc w więziennej celi przeżywał chwile zwątpienia związane z jego dziełem łączenia Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce – powiedział zwierzchnik Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego – biskup Jerzy Samiec podczas uroczystej modlitwy.
 
Wspominając postać biskupa Burschego na okoliczność 150-lecia jego urodzin i 70-lecia śmierci biskup Samiec dobitnie podkreślił – bez biskupa Burschego nie byłoby dzisiaj Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce. Do modlitwy dołączono także innych duchownych i ofiary obozu Sachsenhausen, w tym gen. Stefana Grota-Roweckiego oraz ks. Martina Niemöllera – luterańskiego duchownego i działacza antynazistowskiego.
 
Polskich biskupów powitał i oprowadził po byłym obozie koncentracyjnym dyrektor tego Miejsca Pamięci – Günther Morsch. Biskupi zapoznali się nie tylko z historią obozu, ale także stanęli przy fundamentach baraku dla duchownych, gdzie początkowo przebywał biskup Bursche. Ponadto dyrektor Morsch poinformował, że ostatnich tygodni przed śmiercią biskup Bursche nie spędził w celi więziennej, jak powszechnie twierdzono, ale w baraku zbiorowym nr 13. Następnie przekazał biskupowi Samcowi kopie dokumentów obozowych potwierdzających pobyt biskupa-męczennika w poszczególnych kwaterach obozu oraz protokół z apelu z dnia 21 lutego 1942, w którym stwierdzono nieobecność ks. Burschego w obozie z powodu wywiezienia do Szpitala Państwowego Berlin-Moabit, gdzie najprawdopodobniej został zamordowany.
 
W ramach pobytu w Berlinie biskupi spotkali się także z zwierzchnikiem Ewangelickiego Kościoła Berlina, Brandenburgii i śląskich Łużyc Górnych – biskupem Markusem Dröge. Biskup Dröge nazwał bp. Burschego znaczącym świadkiem chrześcijańskiego zwiastowania, który stawiał Ewangelię ponad narodowościowymi podziałami. Dodał też – my, którzy urodziliśmy się po tych wydarzeniach, nadal odczuwamy wstyd za to, co się wydarzyło, niesiemy naszą odpowiedzialność także w przyszłość.
 
Ostatnim elementem wizyty w Berlinie był ewangelicki kościół Pojednania wzniesiony na zgliszczach neogotyckiego kościoła zburzonego przez władze NRD. Ma on znaczenie symboliczne, jako że tuż przed wejściem stanął berliński mur a sama budowla znalazła się w tzw. „pasie śmierci”. Wysadzenie kościoła w powietrze w 1985 roku, miało symbolizować tryumf komunizmu nad religią. Zaledwie kilka lat po tym wydarzeniu runął także mur berliński…

ks. Wojciech Pracki

zdjęcia: BIK - galeria fotografii
 
Bp Juliusz Bursche - orędownik polskości Śląska i Mazur, patriota, działacz narodowy, męczennik. Biskup Kościoła Ewangelickiego, który złożył swoje życie w narodowej ofierze, ponosząc śmierć z rąk nazistów. Wielki duszpasterz i naśladowca Jezusa Chrystusa gorliwy w zwiastowaniu Słowa Bożego.
 
19 września 1862 r. w Kaliszu jako pierworodny syn ks. Ernesta Bursche i Matyldy z d. Müller rodzi się Juliusz Bursche przyszły biskup, bojownik o polskość Śląska, Warmii i Mazur, który w lutym 1918 r. wraca z wygnania i podejmuje trud odrodzenia wielkich tradycji Reformacji polskiej.
 
Jest rzecznikiem normalizacji stosunków między państwem a Kościołem ewangelicko-augsburskim. Wchodzi w skład delegacji rządu polskiego walczącej w Paryżu o granice polskie. W memoriale swoim uzasadnia polskość Śląska.
 
1 września 1939 r. ks. Juliusz Bursche wydaje orędzie potępiające agresję hitlerowską. W tym samym dniu kardynał Hlond w swoim orędziu podaje informację dla Juliusza: „Ksiądz będzie pierwszą ofiarą, która padnie z ich ręki..." uzasadniał to między innymi tym, że w ostatnich latach Bursche nie chciał ordynować na duchownych studentów — hitlerowców z ideologii i przekonania.
 
Ks. Juliusz Bursche oznajmia rodzinie: „Jeśli już mam opuścić Warszawę to jednak nigdy nie opuszczę. Polski, chcę dzielić jej los." Tymczasem w aktach rodu Bursche sam Himmler daje adnotację: „Diese Familie ist Auszurotten" — tę rodzinę należy zniszczyć.
 
Już 19 września 1939 r. w 77 rocznicę urodzin biskupa wydany zostaje tajny rozkaz ujęcia go, a 3 października gestapo wywozi Juliusza do centrali w Berlinie, skąd biskup trafia do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen Oranienburg, gdzie umieszczony zostaje w bunkrze z pojedynczymi celami śmierci. Bp Juliusz Bursche, po długotrwałych badaniach i torturach umiera w szpitalu policyjnym w Berlinie w dniu 20 lutego 1942 w wieku 79 lat.
 
Na cmentarzu ewangelickim w Warszawie znajduje się symboliczny grób, tablica poświęcona biskupowi Juliuszowi Bursche — twórcy wydziału teologii ewangelickiej Uniwersytetu Warszawskiego i jego doktorowi honoris causa, wielkiemu rzecznikowi odnowy Kościoła i patriocie polskiemu.
 
Biskup Bursche, jako zwierzchnik Kościoła stał się symbolem walki polskiego ewangelicyzmu z hitleryzmem. Zapłacił za to najwyższą cenę. Oprócz niego w nazistowskich obozach koncentracyjnych i więzieniach śmierć poniosło trzydzieści procent stanu luterańskiego duchowieństwa. Kolejne pięćdziesiąt procent nie uniknęło więzień i represji.