Oświadczenie ks. dr. Ishmaela Noko, sekretarza generalnego Światowej Federacji Luterańskiej

Przed rokiem przedstawiciele Światowej Federacji Luterańskiej (ŚFL) i Kościoła Rzymskokatolickiego dokonali w Augsburgu, w Niemczech, jednego z najbardziej znaczących aktów ekumenicznych 20. stulecia - uroczystego podpisania Wspólnej Deklaracji w sprawie nauki o usprawiedliwieniu (WD).

 

Po raz pierwszy od czasów Reformacji Kościoły luterańskie, reprezentowane przez ŚFL, i Kościół Rzymskokatolicki podpisali wspólnie oficjalny dokument doktrynalny. Podjęty w nim temat, mianowicie normatywny charakter biblijnej nauki o zbawczym czynie Boga w Jezusie Chrystusie dla życia Kościoła, miał w dyskusjach 16. stulecia priorytetowe znaczenie. W okresie Reformacji dyskusja dotycząca tej nauki łączyła się z kontrowersją na temat konieczności reform w Kościele. Obustronnie wypowiedziane potępienia doktrynalne dotyczyły szczególnie usprawiedliwienia przez Bożą łaskę.

 

Wieloletni dialog, który między luteranami i katolikami rozpoczął się pod koniec lat sześćdziesiątych, dowiódł, że obaj partnerzy w centralnych zasadach doktrynalnych dotyczących usprawiedliwienia zachowali mimo wszystko wspólny pogląd, chociaż w dalszym ciągu pozostawały różnice w zakresie normatywnej roli tej nauki. Istniało więc przekonanie, że wspólną ugodę trzeba oficjalnie sformułować i potwierdzić.

 

Osiągnięte porozumienie było traktowane nie jako „wynik negocjacji", lecz jako wykaz zasad doktrynalnych wyjaśnionych w dialogu, zasad, które były i nadal są zgodne ze stanowiskiem doktrynalnym jednej i drugiej strony. Intensywna praca naukowa teologów luterańskich i rzymskokatolickich wspierała proces dialogu, z którego wyłoniła się WD wraz z podkreślanym w niej konsensem w prawdach podstawowych. Tekst ten zawiera liczne odniesienia do ważnych dokumentów doktrynalnych (nazywanych „źródłami") obu tradycji.

 

Na podstawie tego konsensu oświadcza się, że potępienia doktrynalne, wypowiedziane w okresie Reformacji przez obie strony, nie dotyczą nauki obu partnerów w sprawie usprawiedliwienia przedstawionej w WD.

 

W dalszym ciągu istnieją jednak istotne różnice odnośnie do rozumienia Kościoła i urzędu. Jedna z tych różnic ujawniła się znowu niedawno w związku z ogłoszoną przez Kongregację Nauki Wiary Deklaracją „Dominus Iesus" i żywą dyskusja, jaka tej publikacji towarzyszyła.

 

Dokument ten nie zawiera żadnych nowinek teologicznych, lecz całkiem drastycznie przypomina nam, jak jeszcze bardzo jesteśmy oddaleni od „porozumienia w podstawowych prawdach" dotyczących Kościoła i jego urzędu mimo istnienia zasadniczego porozumienia w pojmowaniu zbawienia.

 

Jednym z ważnych punktów spornych jest „defecuts", który Kościół rzymskokatolicki dostrzega w urzędzie Kościoła luterańskiego. Taka ocena nie może, oczywiście, spotkał się z akceptacją strony luterańskiej. Natomiast w odniesieniu do zbawienia lub usprawiedliwienia Kościół rzymskokatolicki nie widzi takiego „defectus" w Kościele luterańskim. Cieszy mnie fakt, że przedstawiciele Watykanu niedawno wyraźnie podkreślili, że Deklaracja "Dominus Iesus" nie wyraża ze strony Kościoła rzymskokatolickiego żadnego „monopolu na zbawienie".

 

Dlatego w pierwszą rocznicę podpisania WD powinniśmy z radością wspominać

 

 znaczący fakt ekumeniczny, że mimo wszystko jesteśmy zjednoczeni w zbawieniu, które jest nam wspólne jako najwyższy dar Boży. Nie ulega wątpliwości, że jednym z centralnych zadań naszego zaawansowanego dialogu jest rozważenie, jakie znaczenie ten fakt, który został ukazany i potwierdzony w WD, mógłby mieć dla osiągnięcia głębszego wspólnego rozumienia Kościoła i jego urzędu. W ramach dialogu luterańsko-rzymskokatolickiego przeprowadzono specjalne studia na ten temat, których efektem był dokument "Kościół i usprawiedliwienie" z 1995 r. "Dominus Iesus" przypomina nam, jak pilną sprawą byłoby właśnie kontynuowanie wysiłków w tej dziedzinie.

 

W rocznicę podpisania WD winniśmy kierować się mocną nadzieją, że wysiłki naszego zaawansowanego dialogu, wraz z ważną i znaczącą pracą naukową prowadzoną w ośrodkach badań teologicznych, przyczynią się do lepszego porozumienia ekumenicznego co do znaczenia, jakie nasze zbawienie, jako dzieło Boże w Chrystusie i Duchu Świętym, ma dla pogłębionego ekumenicznego rozumienia Kościoła i jego urzędu. W tym kontekście musimy zachować nadzieję, że w przyszłości wspólna Wieczerza Pańska stanie się rzeczywistością jako następstwo wspólnej wiary i wspólnego uczestnictwa w usprawiedliwiającej łasce Boga.

 

Patrząc realistycznie na wielkie zadania ekumeniczne, wobec których stoimy, ale także kierując się nadzieją i ufnością pokładaną w Bogu i Jego prowadzeniu przez Ducha Świętego, zjednoczmy się w słowach modlitwy zmówionej przed rokiem w kościele św. Anny podczas uroczystej ceremonii podpisania Wspólnej Deklaracji: Panie Jezu Chryste, Ty jesteś pewnym fundamentem, na którym zbudowano Twój Kościół. Tylko Ty jesteś jedynym Panem. Daj nam coraz głębsze poznanie, że tylko przez Ciebie stajemy się członkami Twojego Kościoła. Panie, prosimy Cię o jedność Twojego Kościoła, która przezwycięża wszystkie podziały. Wielbimy Cię, który żyjesz i królujesz na wieki. Amen.