english version
Hasła biblijne na dzisiaj Ukryj hasła biblijne

Kapłaństwo w ewangelicyzmie

Kapłaństwo w ewangelicyzmie nie jest sakramentem, lecz sprawowanym na mocy powołania urzędem posługi w Kościele. Uznając biblijną naukę o powszechnym kapłaństwie wszystkich wierzących (1 P 2,5.9) powołanych poprzez Chrzest Święty, Kościół powołuje tych, którzy w zgromadzeniu wierzących sprawować mają to kapłaństwo w sposób szczególny przez posługę Słowa i Sakramentów (ministerium docendi evangelium et porrigendi sacramenta).


Urząd duchowny sprawowany jest z powołania Jezusa Chrystusa - Głowy Kościoła, jako zwiastowanie Słowa Bożego oraz sprawowanie Świętych Sakramentów (Mt. 28,18-29; J. 20,21-23; Dz. 1,8). Celem ustanowienia urzędu duchownego jest budowanie żywego Kościoła przez działanie Ducha Świętego. Ze względu na różnorodność darów Duch Św. (1 Kor. 12,1-13) urząd duchowny wykonuje różne posługi: biskupa, prezbitera, diakona (1 Kor. 12,20; Ef 4,11; 1 Tm. 3,8.12.5.1; Tyt. 1,7-9; Rz. 10,1). Powołanie na każdy z trzech stopni urzędu duchownego następuje przez osobną ordynację, czyli wyświęcenie (ustanowienie), lub konsekrację (poświęcenie). Jan Kalwin (Inst. IV,3,4 in.) rozróżnia cztery urzędy w Kościele: nauczyciela, pasterza, starszego i diakona.


Duchownemu ewangelickiemu ordynowanemu na prezbitera przysługuje tytuł "ksiądz", np. ksiądz wikariusz, ksiądz proboszcz, ksiądz biskup. "Sukcesja Apostolska" rozumiana jest jako sukcesja wiary i nauki apostolskiej (succesio fide), a przez niektóre kościoły ewangelickie (w tym także Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP) również, jako sukcesja wkładania rąk (hira teuma) połączona z modlitwą o Ducha Świętego przez biskupa i pozostałych duchownych.


Niektóre kościoły na określenie stanowiska zwierzchnika diecezji (biskupa diecezji), lub kościoła krajowego (Biskupa Kościoła), używają tytułu senior diecezji i superintendent. Zwierzchnik Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w RP pełni stanowisko superintendenta z tytułem biskupa. Większość kościołów ewangelickich, nie znajdując teologicznych przeszkód, ordynuje na urząd duchownego także kobiety. Konfesja Augsburska (C.A. art. XIV) mówi: "O urzędzie kościelnym naucza się, iż nikt w Kościele nie powinien publicznie nauczać, ani wygłaszać kazań, ani udzielać sakramentów, jeżeli nie został we właściwy sposób powołany" (rite vocatus). Luteranie uznają (Apol.C.A. art. VII), iż duchowny jest "reprezentantem osoby Chrystusa" (Representant Christi Personam), sprawując urząd Kościoła zwiastowania Słowa Bożego i udzielania Sakramentów Świętych czyni to "w miejsce i w zastępstwie Chrystusa" (Christi vice et loco porrigunt).


Ordynowany duchowny ewangelicki jest Minister Verbi Divini - "sługą Słowa Bożego", któremu przysługuje tytuł "ksiądz". W XVI - wiecznej Polsce duchowni ewangeliccy potocznie nazywani byli ministrami.


Powołanie przez ordynację poprzedzają następujące etapy: "electio" - wybór (Konsystorz dopuszcza do ordynacji na diakona i księdza, Synod wybiera biskupa), "examinatio" - (Kościelna Komisja Egzaminacyjna przeprowadza egzamin kandydata na duchownego), "ordinatio" (consecratio) - ustanowienie, powołanie, wyświęcenie.


Urzędy kościelne (proboszcza i biskupa) są kadencyjne, w Kościele Ewangelicko-Augsburskim (luterańskim) w RP, trwa ona 10 lat. Proboszcz jest pasterzem swojej parafii ("pastor"), jest on duchowym zwierzchnikiem parafii i wszystkich księży parafialnych, a na mocy ordynacji jest on sługą Chrystusa i Jego Kościoła, czuwającym nad zachowaniem czystości zwiastowania Słowa Bożego, nauki Kościoła, moralności i czystości chrześcijańskiej, oraz krzewieniem życia religijnego w parafii. Zastępcą lub pomocnikiem w tych obowiązkach jest proboszcz pomocniczy lub wikariusz. Na mocy prawa kościelnego proboszcz administruje parafią i razem z Radą Parafialną odpowiada za gospodarkę parafialną. W przypadku braku proboszcza w danej parafii, Konsystorz Kościoła (organ wykonawczy Synodu Kościoła, na czele którego stoi Biskup kościoła jako prezes) powołuje na to stanowisko do czasu wakansu administratora.


Biskupi przewodniczą całemu Ludowi Bożemu i służbie posługiwania Słowa Bożego i Sakramentów. Sprawują także urząd dozorujący (episkope) w diecezji lub w całym Kościele, aby Słowo Boże było wiernie i czysto zwiastowane, a Sakramenty Święte były w kościele sprawowane i udzielane zgodnie z ustanowieniem Bożym. Urząd biskupi sprawuje funkcję przekazywania powołanym następcom urzędu duchownego, a także władzy sądowniczej w Kościele. "Pasterzem pasterzy" (Pastor pastorum) jest wybrany przez Synod Kościoła - Biskup Kościoła, któremu podlegają wszystkie jednostki organizacyjne Kościoła - niektóre kościoły luterańskie używają w stosunku do Biskupa Kościoła tytułu Arcybiskup np. w Szwecji. Strojem liturgicznym ewangelickiego duchownego jest czarna toga z białą befką. Befka rozłożona oznacza duchownego luteranina, połączona - reformowanego, zeszyta do połowy - unijnego. Metodyści nie używają befki, a używanie togi nie jest obligatoryjne. W Danii zamiast befki używana jest biała kryza. Luteranie skandynawscy używają jako stroju liturgicznego białej alby ze stułą w odpowiednim kolorze liturgicznym, a do nabożeństwa eucharytycznego także ornatu.


W Polsce duchowni używają zarówno czarnej togi, jak i białej alby ze stułą. Tradycją lokalną jest także zakładanie na czarną togę z befką, alby śląskiej. Wyróżnikiem biskupa jest noszony przez niego krzyż oraz toga z fioletowymi wyłogami lub fioletowa wstążka przy albie.