Ordynacja
Łacińskie słowo ordinatio, które zadomowiło się w protestantyzmie, oznacza ustanowienie (por. Dz. Ap. 6,3: "...ustanowimy ich, aby się zajęli tą sprawą".), poświęcenie (Agenda polska z roku 1891), wyświęcenie (Agenda staroluterska z roku 1935, Agenda słowacka z roku 1954, Agenda polska z roku 1955), przekazanie urzędu kaznodziejskiego (Agenda niemiecka, staropruskiej unii z roku 1895). Ordynacja jest też wysłaniem przez Kościół nowych Sług Słowa Bożego (Ministri Verbi Divini), którzy mają w tym świecie "wczas i niewczas" głosić czysto i wiernie Słowo Boże i udzielać Świętych Sakramentów ustanowionych przez samego Jezusa Chrystusa oraz sprawować władzę kluczów, zawsze wierni nauce apostolskiej. Ordynowani są następcami swoich poprzedników, którzy ten urząd kiedyś przekażą swoim następcom. Kościół luterański od samego początku nieustannie dbał o to, aby w Kościele wszystko działo się według ustanowionego porządku tzn. "nikt w Kościele nie powinien publicznie nauczać ani wygłaszać kazań, ani udzielać sakramentów, jeżeli nie został we właściwy sposób powołany" (Konfesja Augsburska art. XIV). Za ten właściwy sposób powołania uważał Kościół ewangelicko-augsburski ordynację, której dokonywali zawsze trzej upoważnieni przez władzę kościelną duchowni. Nie byli to zawsze biskupi, ale często superintendenci, dziekani, prałaci lub prezydenci Kościoła.
W Kościele ewangelicko-augsburskim w Polsce ordynacji dokonywał zawsze generalny superintendent, a po wprowadzeniu urzędu biskupiego podczas pierwszej reorganizacji naszego Kościoła na podstawie ustawy i obowiązującego wówczas Zasadniczego Prawa Wewnętrznego ordynował Biskup Kościoła dr Juliusz Bursche. Czynności tej dokonuje się od czasów apostolskich do dzisiaj zgodnie z nauką apostolską zawartą w Słowie Bożym przez modlitwę o Ducha Świętego i nałożenie rąk na głowy ordynowanych przez innych duchownych. W pierwotnym Kościele, a także w niektórych Kościołach współczesnych np. w Kościele rzymskokatolickim, w Kościele anglikańskim, w Kościele starokatolickim, ale także w Kościele ewangelickim a.w. w Austrii - a może i w innych Kościołach luterańskich? - ręce kładą oprócz biskupa i asystujących mu dwóch duchownych także wszyscy duchowni biorący udział w uroczystości, czyniąc to w zupełnej ciszy lub wypowiadając werset biblijny. W obawie przed szerzącymi się fałszywymi naukami, Kościół pierwotny kładł wielki nacisk na nieprzerwany od apostołów łańcuch przekazywania urzędu, czyli na "sukcesję apostolską" (succesio apostolica), która polega na tym, że tylko biskupi wyświęcają biskupa, a biskup wraz z prezbiterami (księżmi) wyświęcają nowych księży lub diakonów.
Kościół luterański szczególną uwagę zwraca na sukcesję wiary, nauki apostolskiej, a mniej na manualne przekazywanie sukcesji apostolskiej i nie uważa, że tylko biskup może wyświęcić biskupa lub prezbitera (księdza) sądząc, że każdy duchowny, który jest wierny w zwiastowaniu nauki apostolskiej stoi w łańcuchu sukcesji apostolskiej (sukcesja prezbiterska). Historia Kościoła powszechnego zna bowiem wypadki udzielania święceń przez prezbiterów (księży), gdyż taka była konieczność chwili. Marcin Luter wyświęcał księży i biskupów, choć sam był tylko prezbiterem (księdzem), a to dlatego, że nie miał biskupa, który by tej czynności dokonał. Ale też Kościół luterański w swej nauce nie ma nic przeciw zachowaniu manualnej episkopalnej sukcesji apostolskiej i historycznego episkopatu, byleby to nie był episkopat monarchiczny. Zarówno bowiem sukcesja apostolska wiary, jak i manualne przekazywanie urzędu biskupiego, prezbitera i diakona ma uzasadnienie i pochodzenie biblijne. Stąd też luterańskie Kościoły skandynawskie, a przez nie wiele Kościołów luterańskich całego świata, przyjęły zarówno historyczny episkopat wraz z manualną sukcesją apostolską dzięki luterańskiemu prymasowi Szwecji arcybiskupowi Uppsali dr Natanowi Soederblom (1914-1931), który pierwszy "otworzył" Kościół luterański w Szwecji na zewnątrz konsekrując arcybiskupów Estonii i Łotwy, a także słowackiego biskupa dra J. Janoska w roku 1925 w Uppsali.
Jak doszło więc do zachowania w luteranizmie episkopalnej sukcesji apostolskiej? Stało się to w roku 1523 na sejmie w Strangas, gdy dzieło reformy Kościoła szwedzkiego wzięli w swe ręce trzej mężowie: król Gustaw Waza, Laurentius Andreae i Olavus Petri, który studiował u Marcina Lutra w Wittenberdze. Ponieważ dotychczasowi rzymskokatoliccy biskupi pomarli (np. bp Hans Brask z Linkóping uciekł do Polski i tu zmarł) król Gustaw Waza przejął w swoje ręce odpowiedzialność za dalsze losy Kościoła szwedzkiego mianując w 1531 r. pierwszym luterańskim arcybiskupem Uppsali Laurentiusa Petri, młodszego brata Olavusa Petri. Ostatni biskup rzymskokatolicki Petrus Magni (do 1534 r.) wyświęcony w Rzymie, przekazał przez modlitwę i nałożenie rąk sukcesję apostolską arcybiskupowi Laurentiusovi Petri. Od tego momentu aż do dziś Kościół szwedzki w ten sam sposób przekazuje następcom sukcesję apostolską i episkopat historyczny w dawnych średniowiecznych diecezjach. Podobnie jest w innych krajach skandynawskich, np. w Finlandii przerwaną w roku 1886 sukcesję apostolską, przyjęto na nowo w roku 1934 od biskupów szwedzkich i z Kościoła anglikańskiego, z którym fiński Kościół Luterański utrzymuje interkomunię. Podobnie Kościół słowacki od roku 1925 nieprzerwanie przekazuje episkopalną sukcesję apostolską biskupom swojego Kościoła i bratnim, sąsiednim Kościołom. 15 listopada 1570 r. biskup dr Andrzej Wantuła wraz ze słowackimi biskupami: dr R. Kostialem (1969-1991) i dr F. Filo oraz z arcybiskupem Tallina (Estonia) A. Toomingem (konsekrowany przez fińskiego arcybiskupa Turku Martii Simojoki) i arcybiskupem Rygi (Łotwa) Janem Matulisem (konsekrowany przez szwedzkiego biskupa Svena Danell) konsekrował nowego biskupa generalnego Słowacji drą Jana Michalko (1970-1989). Między innymi z rąk biskupów słowackich F. Filo, R. Kostiala i P. Uhorskaja (1989) sukcesję apostolską przyjęli biskupi: Władysław Kiedroń (1971-1989), Wilhelm Stonawski (1989) i Władysław Volny (1992). W dniu 6 kwietnia 1975 r. z rąk biskupa Jana Michalko i biskupa Władysława Kiedronia oraz biskupa Andrzeja Wantuły sukcesję apostolską przyjął wybrany w dniu 23 lutego 1975 r. Biskupem Kościoła ks. Janusz Narzyński (1975-1991).
W związku z drugą reorganizacją naszego Kościoła w roku 1991 na podstawie Zasadniczego Prawa Wewnętrznego uchwalonego przez Synod dnia 31 maja 1991 r., z dniem l września 1991 r. wprowadzono urząd biskupi także dla diecezji i wszyscy polscy biskupi luterańscy przyjęli na wzór luterańskich Kościołów skandynawskich sukcesję apostolską przez udział biskupów skandynawskich i innych, w uroczystościach ich konsekracji i introdukcji biskupich.
O taką reorganizację Kościołów luterańskich prosiła zarówno Światowa Federacja Luterańska jak też inne Kościoły historyczne, zwłaszcza Kościół anglikański; np. w dialogu anglikańsko-luterańskim w Kanadzie we wrześniu 1987 zawarta jest następująca prośba: "Wszystkie osoby ordynowane, które sprawują urząd "Episkope" (biskupi), powinny posiadać tytuł biskupa lub biskupa asystenta". Jest też tam prośba skierowana do wszystkich Kościołów luterańskich, by zrewidować swoje prawa kościelne tak, aby wszystkie urzędy duchowne z wyboru, a więc proboszczowie i biskupi mogli sprawować swoje urzędy tak długo aż "ich urzędowanie zakończy się przez: śmierć, emeryturę lub przez złożenie urzędu". Tradycja chrześcijańska nie zna więc ograniczenia czasu urzędowania do 5 lub 10 lat, czy innej kadencyjności. Anglikańscy i luterańscy biskupi powinni się także wzajemnie zapraszać do konsekracji przez nałożenie rąk (patrz: Wachsende Kirchengemeinschaft, Bern, Szwajcaria 1992 r.).
Pewne sugestie zostały więc przejęte przez nasze nowe ZPW. Antycypacją tęgo była już uroczysta konsekracja (czyli wyświęcenie - tak nazywają ten akt luteranie w krajach skandynawskich) i introdukcja (instalacja - wprowadzenie w urząd - tak nazywają ten akt luteranie niemieccy a za nimi i inni) w dniu 3 maja 1991 r., w Warszawie - Biskupa Kościoła Jana Szarka. Głównym konsekratorem był biskup Janusz Narzyński wraz z dziesięciu współkonsekratorami, którymi byli między innymi: krajowy biskup Bawarii Johannes Hanselmann (konsekrowany 28 września 1975 r. przez szwedzkiego biskupa Bengta Sunklera - konsekrowanego w Tanganice dnia 30 lipca 1961 r. przez swojego rodaka biskupa Bo Giertza z Göteborga, który z kolei był konsekrowany w Uppsali 22 maja 1949 r. przez arcybiskupa-prymasa Erlinga Eidem (1931-1950), fiński biskup diecezji w Oulu Olavi Rimpilainen jak również ośmiu innych biskupów, a wśród nich nowo konsekrowany przez prymasa Szwecji abp B. Werkstróma, biskup pomocniczy Uppsali dr Tord Gösta Harlin.
Biskup Jan Szarek konsekrował następnie biskupa Władysława Volnego z Zaolzia, jak również pięciu biskupów diecezjalnych naszego Kościoła w Polsce. Współkonsekratorami byli biskupi: Pavel Uhorskai z Bratysławy, Władysław Volny z Zaolzia (dwukrotnie), Dieter Knall z Wiednia, Kalevi Toiviainen z Finlandii i Joachim Rogge z Goerlitz, a także nasi biskupi diecezjalni: Paweł Anweiler (trzykrotnie), Michał Warczyński, Rudolf Bażanowski i Józef Pośpiech.
Wszyscy ewangeliccy biskupi w Polsce według nowego ZPW mają uprawnienia do dokonywania ordynacji zarówno księży jak i nowych biskupów, zgodnie z potrzebą Kościoła, z tym, że Zwierzchnik Kościoła zwany przez ZPW Biskupem Kościoła ma na mocy prawa władzę dokonywania wszystkich ordynacji, natomiast biskupi diecezjalni na prośbę i z upoważnienia Biskupa Kościoła w razie potrzeby mogą ordynować w swoich diecezjach.